×

Enkelvoudig microscoop volgens Hartsoeker-Wilson

Jaar/Periode

1747-1756

Maker

STERROP

Land

Verenigd Koninkrijk

Signering

STERROP / Maker

Categorie

Microscopen

Optisch 1

Enkelvoudig

Optisch 2

Niet-achromatisch

Afmetingen van de kist (h x b x d)

12.8 × 7.4 × 4.7 cm

Afmetingen van het microscoop (h x b x d)

lengte 5.6 cm, diameter 3.3 cm

Inventarisnummer

SM 2

Beschrijving

Het microscoop bevindt zich in een met haaienhuid bekleed kistje, dat van binnen met groen fluweel bekleed is.
Het ontwerp van dit type microscoop is van de hand van de Nederlander Nicolaas Hartsoeker, die er in 1694 een tekening van publiceerde. In het begin van de achttiende eeuw verbeterde de Engelsman James Wilson het ontwerp (onder andere door de condensorlens naar het andere uiteinde van de schroefbus te verplaatsen), hij vervaardigde ze ook en werd spoedig door anderen (Edmund Culpeper) nagevolgd. In de Engelstalige literatuur staan ze bekend als ‘screw barrel microscopes’.
Dit exemplaar uit de tweede helft van de achttiende eeuw onderscheidt zich in niets van de vroegere exemplaren van de hand van Culpeper. Het instrument bestaat uit een messing buisje waarin twee sleuven zijn uitgezaagd. Aan de ene zijde kunnen de objectieven geschroefd worden, aan de andere zijde bevindt zich de condensorlens, deze is in een tweede tubus gemonteerd die in de eerste schroeft. Tegen deze tweede buis drukken twee plaatjes messing blik waartussen een preparaatschuifje geschoven kan worden. Een veer tussen deze plaatjes en het objectief zorgt ervoor dat het preparaat bij in- en uitschroeven van de binnenbuis op zijn plaats blijft zitten. Op deze wijze is een nauwkeurige scherpstelling mogelijk. Om het microscoop goed vast te kunnen houden is op de buitentubus nog een bus bevestigd waarin een ivoren handvat wordt geschroefd.

Objectieven gemerkt ‘2’ t/m ‘6’ en een objectief met een Lieberkühn-spiegel ‘L’, gemeten is:

Lens 2 3 4 5 6 L
Brandpuntsafstand (mm) 2.61 3.48 5.11 4.18 11.94 8.36
Vergroting 95.7 71.8 48.9 59.8 20.9 29.9
Opening (mm) 0.66 0.68 0.89 1.24 1.82 0.66
Numerieke apertuur 0.13 0.10 0.087 0.15 0.076 0.039
Scheidend vermogen (µm) 3.2 6.5 4 3.2 6.5 10