×

Samengesteld achromatisch microscoop, statief I B

Jaar/Periode

1913-1914

Maker

ZEISS

Land

Duitsland

Signering

Tubus: CARL ZEISS / JENA [in logo] // Nr. 66750
Kruistafel: CARL ZEISS / JENA [in logo] // Nr. 9200

Categorie

Microscopen

Optisch 1

Samengesteld

Optisch 2

Achromatisch

Afmetingen van de kist (h x b x d)

44.5 × 24.4 × 22.2 cm

Afmetingen van het microscoop (h x b x d)

36 × 10.5 × 16 cm

Herkomst

Prof. dr. J.S. Ploem, Oegstgeest

Inventarisnummer

SM 413

Beschrijving

Bij het microscoop een mahoniehouten kist, die niet bij dit microscoop hoort.

Dit statief werd in 1898 door Zeiss geïntroduceerd, het werd gemaakt tot in het begin van de jaren twintig. Er zijn twee uitvoeringen, type III (zie SM 33 en SM 36) met een tubus met gewone diameter en type I met een tubus met grotere diameter, voor microfotografie. De bijnaam van dit statief is ‘Bierseidel’ (bierpul), dit vanwege de handgreep.
De oudere grote statieven I en III werden bij de statiefzuil opgepakt, ze wegen zo’n kilo of zeven, en dit leidde vaak tot beschadiging van het gevoelige fijninstelmechanisme dat in de statiefzuil zit. In dit nieuwe statief gebeurt dit niet langer, de fijnbeweging met een micrometerschroef volgens Berger werkt nu direct op het blok dat enkel de tubus draagt.

Het is een kantelbaar statief met hoefijzervoet van zwart gemoffeld messing. De achterzijde van de voet is verlengd voor een betere stabiliteit. Grofinstelling middels tandheugel en rondsel. De tubus is uitschuifbaar, de standaard lengte voor Zeiss objectieven is 160 mm.
Dit is de meest luxe uitvoering met een grote draaibare en centreerbare kruistafel. Onder de tafel een Abbe-condensor met een uit de optische as verplaatsbaar irisdiafragma en een vlakke en holle spiegel in beugel. Met viervoudige objectiefrevolver, waaraan 4 objectieven: (1) CARL ZEISS / JENA [in logo] / 8683 / C / 7 mm; (2) CARL ZEISS / JENA [in logo] / 7456; (3) CARL ZEISS / JENA [in logo] / tubus 160 mm / 5 mm / n.a. 0.83; (4) Homogene Immersion Tubus 160 mm / 15 mm / n.a. 1.5.

Er is één oculair, gesigneerd CARL ZEISS / JENA [in logo], type K 15× & Bitukni.
De ‘K’ betekent dat dit een compensatie-oculair is voor gebruik bij apochromatische objectieven. De oculairvergroting bedraagt 15 maal. Bitukni geeft aan dat het oculair hoort bij een binoculaire tubusopzet die de codenaam ‘Bitukni’ draagt.

Dit microscoop is afkomstig uit de collectie van prof. dr. J.S. Ploem.

Op 1 april 2019 is dit microscoop gebruikt door NTR voor een scene over de uitvinding van penicilline voor het educatieve kinderprogramma ‘Welkom in de jaren 20 en 30′. De opnames vonden plaats in Museum Het Schip te Amsterdam. Het ‘Welkom in de jaren 20 en 30’ is vanaf 1 september 2019 te zien op Zapp.