Beschrijving
Zonder kist.
Dit is een zeer zeldzaam en vroeg voorbeeld van een achromatisch microscoop. In Nederland heeft de Amsterdamse instrumentmaker Van Deijl rond 1807 een aantal achromatische microscopen gemaakt met één doublet als objectief. In Frankrijk kwam ene Selligue in 1823/24 met een ontwerp van een achromatisch objectief met twee, drie of vier doubletten. Hij liet de microscopen maken door Vincent en Charles Chevalier. Er ontstond al gauw ruzie en Vincent Chevalier stopte met de samenwerking met Selligue en noemde zijn achromatische microscopen vervolgens ‘Selon Euler’, naar de beroemde wiskundige die in de achttiende eeuw een aantal achromatische stelsels ontwierp. Selligue ging in zee met Rochette jeune, die dit microscoop heeft gebouwd en ook Cauchoix heeft ze gebouwd.
In het Musée d’Histoire des Sciences in Genève bevindt zich een microscoop ‘Selon Mr. Selligue’ dat ca. 1825 door Vincent Chevalier is gemaakt. Er is een artikel over geschreven door de toenmalige conservator Dr. M. Archinard, zij beschrijft niet alleen het microscoop maar zij heeft ook onderzoek gedaan naar Selligue, die in werkelijkheid Alexandre François Gilles (1784-1845) heette. Zie: Margarida Archinard, ‘Le microscope achromatique de Selligue’, in: Archives des Sciences, vol 46, fasc. 1, 1993, Genève.
J.J. Lister in Engeland kocht in 1826 een ‘Microscope selon Euler’ van Vincent Chevalier, hij analyseerde de doubletten en gebruikte zijn bevindingen bij zijn publicatie over de ‘aplanatic foci’ uit 1830, dit instrument bevindt zich nu in de ‘Wellcome Collection’ in het Science Museum in Londen (A54219).
Een ander exemplaar ‘Selon Euler’ bevindt zich in het Science Museum (1921-746). In mijn dissertatie heb ik alle stelsels beschreven en onderzocht. Zie J.C. Deiman, Microscope Optics 1750-1850, Diss Imperial College London, 1992.
Van enige relatie tussen de door Euler in de achttiende eeuw bedachte stelsels en deze doubletten heb ik nooit iets kunnen vinden, het ‘Selon Euler’ heeft veel weg van een reclamekreet.
Van dit door Rochette vervaardigde instrument ken ik enkel dat uit de Collectie Van Heurck dat zich nu in het Universiteitsmuseum in Gent bevindt. Zie: Ed. Frison, Henri van Heurck Museum, Geïllustreerde Inventaris van de Historische Microscopen Onderdelen en Uitrusting, cat. no 39. Ook op het Gentse exemplaar is ‘Selligue’ gespeld als ‘Seligue’.
Een voorbeeld van een door Cauchoix vervaardigd instrument bevindt zich in de collectie van de Royal Microscopical Society in Oxford, zie G. L’E Turner, The Great Age of the Microscope, cat. no. 212.
Het microscoop zelf is een stammicroscoop op een uitvouwbare drievoet zoals ‘Jones’ Most Improved Microscope’. Op de stam een scharnier waaraan een ronde zuil die de spiegel en de tafel draagt. Bij dit exemplaar is de spiegel niet meer aanwezig. In de stam een tandheugel met rondsel waaraan een bus is bevestigd die de eenvoudige tafel draagt. Op de tafel twee stalen veren om preparaten te klemmen. Verder is er een puntig pennetje waarop objecten gestoken kunnen worden. Onder de tafel een diafragma.
Aan het scharnier op de stam is ook de tubus bevestigd. Deze is betrekkelijk lang. Er is een oculair en onderaan de tubus een drietal achromatische doubletten.
Dit microscoop is afkomstig uit de collectie van prof. dr. J.S. Ploem.
